Đau trong ung thư là những cơn đau xảy ra trong thời gian ngắn (đau cấp tính) hoặc kéo dài trong một khoảng thời gian nhất định (đau mãn tính) do sự chèn ép hay di căn của một khối u sang các bộ phận khác của cơ thể. Thêm vào đó, các phương pháp điều trị (xạ trị, hóa trị, phẫu thuật) và quá trình chẩn đoán; những thay đổi trong cơ thể do mất cân bằng nội tiết tố và đáp ứng miễn dịch cũng có thể là nguyên nhân chính gây ra những cơn đau đớn trong ung thư.
Sự đau đớn của bệnh nhân ung thư có thể xuất hiện liên tục, đôi khi tăng đột ngột về cường độ gây cảm giác đau nhói; hoặc đau gián đoạn. Cơn đau đôi khi cũng chớp nhoáng, bùng phát; đây được gọi là đau đột phá và cần phải sử dụng thuốc giảm đau có tác dụng tức thời để khống chế cơn đau.
Những người bị ung thư thường phải trải qua các cơn đau dữ dội, và khiến họ cảm thấy khó chịu cũng như đau đớn. Tuy nhiên, có thể điều trị thành công tới 95% cơn đau do ung thư. Cơn đau không được điều trị có thể làm cho các khía cạnh khác của bệnh ung thư trở nên tồi tệ hơn. Bao gồm:
- Mệt mỏi.
- Cơ thể suy nhược.
- Khó thở.
- Buồn nôn.
- Táo bón.
- Rối loạn giấc ngủ.
- Phiền muộn.
- Lo lắng, bất an.
- Rối loạn tâm thần.
Ung thư giai đoạn cuối đau như thế nào?
Hội chứng đau trong ung thư cũng như đau trong ung thư giai đoạn cuối được phân ra ba loại: đau thực thể, đau nội tạng và đau do căn nguyên thần kinh.
Đau nội tạng
Các cơ quan nội tạng như gan, phổi, nhu mô thận không có cảm thụ đau, do đó người bệnh không có biểu hiện đau dù bị tổn thương nặng và rộng do ung thư, trừ khi khối u ảnh hưởng đến cấu trúc ống hoặc các tổ chức lân cận.
Các cơn đau phủ tạng thường lan tỏa theo hệ thần kinh thực vật nên nhiều khi khiến chúng ta không xác định được nguồn gốc và vị trí của cơ quan bị bệnh.
Đau tạng phủ thường là tổng hợp của những nguyên nhân sau: bế tắc (căng phù), thiếu oxy dẫn đến sự tăng nồng độ của acid, phản ứng viêm do tổn thương mà ung thư gây ra. Các yếu tố này kích thích đến thụ thể và các tổ chức lân cận gây đau.
Đau thực thể
Đau thực thể do khối u xâm lấn, chèn ép vào các tổ chức cơ quan tại chỗ, ở cạnh hoặc ở nơi khối u di căn đến. Bản thân sự chèn ép này đã gây ra đau do kích thích các thụ thể tại chỗ, đồng thời chèn ép tuần hoàn tại chỗ và phản ứng viêm. Hơn nữa, khối u xâm lâm chèn ép đi cùng với sự phóng thích của các chất hóa học của phản ứng viêm gây kích thích liên tục cho cảm thụ quan hóa học và làm cho cơn đau nặng hơn, đều đặn hơn.
Các cơn đau thực thể có thể cấp tính, mạn tính hoặc xảy ra từng đợt. Thường bệnh nhân sẽ cảm thấy đau tức với cường độ khác nhau, các mô kề cận bị co cứng, cơn đau thường tăng khi bị đè nén hoặc vận động.
Nhưng cũng có trường hợp bệnh nhân không cảm thấy đau, hoặc mức độ đau không tương xứng với tổn thương thực thể.
Đau do căn nguyên thần kinh
Tại hệ thần kinh trung ương, các khối u ung thư ở não có thể gây chèn ép và đau đớn. Còn ở thần kinh ngoại vi, cơn đau có thể gây ra do sự chèp ép và xâm nhập của các khối u và tác dụng độc hại của hóa - xạ trị.
Đau thần kinh có đặc điểm là các cơn đau đột ngột như bỏng buốt, có thể buốt như bị đâm. Đau ở thần kinh ngoại biên có thể dẫn tới sự hình thành các vùng nhạy cảm và duy trì hiệu ứng đau từ thần kinh trung ương.
Tầm quan trọng của tầm soát ung thư
Tầm soát ung thư là phát hiện ung thư ở giai đoạn rất sớm, không có bất kỳ biểu hiện nào của bệnh. Ung thư ở giai đoạn rất sớm hầu hết được chữa khỏi bằng phương pháp đơn giản, ít tốn kém. Ngoài ra, tầm soát ung thư còn phát hiện được những tổn thương tiền ung thư – những tổn thương không phải ung thư nhưng có nhiều khả năng chuyển thành ung thư sau này.
Để phòng tránh ung thư hiệu quả, điều trước tiên cần làm là tầm soát, đặc biệt đối với những người trong nhóm nguy cơ cao như: có người thân (cha, mẹ, chị, em…) bị loại ung thư có tính chất gia đình như ung thư vú, ung thư buồng trứng, ung thư đại trực tràng và nhóm người nghiện thuốc lá, rượu bia.
Khi bạn muốn tầm soát ung thư thì nên thực hiện càng sớm càng tốt, khi bắt đầu vào tuổi nguy cơ. Nên lặp lại định kỳ 6 tháng, 1 năm, 2 năm…, tùy theo loại ung thư. Ngoài ra, chưa đến kỳ tầm soát nhưng nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ ung thư thì nên khám chuyên khoa ngay.