VIÊM THANH QUẢN CẤP TÍNH GÂY VIÊM PHỔI NGUY HIỂM

1. ĐỊNH NGHĨA

 Viêm thanh quản cấp tính (VTQ cấp) là tình trạng viêm niêm mạc của thanh quản kéo dài dưới 3 tuần. VTQ cấp có rất nhiều nguyên nhân và biểu hiện lâm sàng cũng rất khác nhau, tùy theo nguyên nhân, và lứa tuổi bệnh được phân loại: VTQ cấp ở trẻ em, VTQ cấp ở người lớn nhưng thường hay gặp ở trẻ em nhiều hơn.

2. NGUYÊN NHÂN

Tác nhân gây bệnh

• Virus thường gặp là: Influenzae (cúm), APC...
• Vi khuẩn: S.pneumoniae (phế cầu), Hemophilus influenzae
• Trực khuẩn bạch hầu ngày nay ít gặp.

Điều kiện thuận lợi

• Sau một viêm đường hô hấp: bệnh mũi xoang, bệnh phổi, bệnh họng amiđan, VA ở trẻ em.
• Bệnh đái tháo đường ở người lớn tuổi.
• Sử dụng giọng gắng sức: nói nhiều, hét, hát to…
• Sặc các chất kích thích: bia, rượu…
• Trào ngược họng, thanh quản.
• Dị ứng.

3.CHẨN ĐOÁN

Lâm sàng

• Triệu chứng toàn thân: phụ thuộc vào nguyên nhân và điều kiện gây bệnh, người bệnh có thể sốt hoặc chỉ gai sốt hoặc ớn lạnh, mệt mỏi …
• Triệu chứng cơ năng:
• Thay đổi giọng nói: khàn tiếng, khóc khàn ở trẻ em, ho khan có thể có đờm nhày, người lớn không có khó thở, ở trẻ em có thể có khó thở thanh quản nhất là trong viêm thanh quản phù nề hạ thanh môn.
• Triệu chứng thực thể:
• Khám họng: niêm mạc họng đỏ, amiđan có thể sưng.
• Khám thanh quản bằng gương soi gián tiếp hoặc nội soi thanh quản thấy:
• Niêm mạc phù nề, đỏ ở vùng thanh môn, tiền đình thanh quản.
• Dây thanh sung huyết đỏ, phù nề, khép không kín khi phát âm, có xuất tiết nhày ở mép trước dây thanh.

Cận lâm sàng

• Xét nghiệm công thức máu có thể bạch cầu tăng.
• Chụp X Quang tim phổi để loại trừ bệnh phế quản phổi kèm theo.

Chẩn đoán xác định

• Tiền sử phơi nhiễm với các nguyên nhân.
• Khàn tiếng hoặc khóc khàn, ho khan đột ngột.
• Khám họng thanh quản: niêm mạc họng, thanh quản và dây thanh sung huyết đỏ.

Phân loại thể lâm sàng

1. Viêm thanh quản ở trẻ em

• VTQ hạ thanh môn: là bệnh lý gặp chủ yếu ở trẻ nhỏ 1-3 tuổi.
• Bệnh thường phát hiện về ban đêm trên một trẻ nhỏ đang bị viêm mũi họng thông thường, tiến triển từ từ và đột nhiên xuất hiện khó thở thanh quản. Tiếng ho cứng và ông ổng, giọng nói gần như bình thường nhưng sau đó trở nên trầm và cứng hơn. Sáng dậy trẻ vẫn chơi bình thường. Cơn khó thở kiểu này còn có thể xuất hiện vào tối khác.
• Chẩn đoán xác định dựa vào bệnh sử, soi thanh quản ống mềm.
• Viêm thanh quản co thắt hoặc viêm thanh quản giả bạch hầu: Viêm và phù nề khu trú ở vùng hạ họng, co thắt thanh quản gây ra các cơn khó thở thường xảy ra nửa đêm về sáng, cơn khó thở và thở rít, giọng khàn. Ho ông ổng, co kéo cơ hô hấp và các cơ liên sườn. Cơn khó thở có thể đi qua trong nửa giờ nhưng có thể tái diễn cơn khó thở khác. Không sốt, không có dấu hiệu toàn thân khác.
• Viêm thanh thiệt: thanh thiệt bị sưng nề, bệnh nhân có nuốt đau, khó thở tăng tiết, nhều nước bọt, cổ ngả về trước, khó thở tăng khi nằm ngửa thường do Hemophilus influenza.
• VTQ bạch hầu: do vi khuẩn Loeffler xâm nhập vào thanh quản gây phù nề và loét có màng giả. Màng giả trắng, dai, dính, bít tắc đường thở gây khó thở thanh quản nặng dần, nói khàn, kèm theo sốc nhiễm độc nội độc tố khiến tiên lượng rất nặng, dễ dẫn tới tử vong.

2. Viêm thanh quản ở người lớn

• VTQ do cúm: có thể do cúm đơn thuần hoặc kết hợp với vi khuẩn khác, gây nên các thể bệnh sau:
• Thể xuất tiết: triệu chứng giống VTQ xuất tiết thông thường nhưng bệnh nhân có sốt, mệt mỏi kéo dài. Khám thanh quản đôi khi có điểm xuất huyết dưới niêm mạc, đó là dấu hiệu đặc hiệu của VTQ do cúm.