I. SIÊU ÂM NỘI SOI LÀ GÌ?
Siêu âm nội soi là phương pháp sử dụng ống nội soi có gắn đầu dò siêu âm để vừa kết hợp nội soi và vừa siêu âm để chẩn đoán và can thiệp các tổn thương ống tiêu hóa và các tạng cạnh ống tiêu hóa (trung thất, gan trái, tụy…). Ưu điểm của phương pháp siêu âm nội soi là có thể sử dụng đầu dò siêu âm tần số cao, đầu rò được đưa sát vào tổn thương giúp bộc lộ tốt hơn các tổn thương thành ống tiêu hóa hoặc các tổn thương cạnh ống tiêu hóa mà bình thường rất hạn chế với siêu âm qua thành bụng. Giúp chẩn đoán, can thiệp những tổn thương về đường tiêu hóa, mật, tụy, các tổn thương niêm mạc, ngoài niêm mạc ống tiêu hóa nhanh chóng, chính xác.
II.CHỈ ĐỊNH VÀ CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Chỉ định
- Chẩn đoán: Chẩn đoán tổn thương và chẩn đoán giai đoạn trong bệnh lý ác tính.
- Lấy bệnh phẩm để làm giải phẫu bệnh : Chọc hút kim nhỏ, sinh thiết.
- Can thiệp :
- Đặt dẫn lưu nang tụy dạ dày.
- Đặt dẫn lưu ổ áp-xe từ ngoài vào đường tiêu hóa (áp-xe trung thất vào thực quản…)
- Mở thông từ đường mật vào dạ dày để đặt stent đường mật.
Chống chỉ định
- Người bệnh không hợp tác.
- Rối loạn đông máu : đặc biệt trong trường hợp cần làm can thiệp như sinh thiết, dẫn lưu.
Tại sao bạn cần siêu âm nội soi (EUS)
Bác sĩ có thể khuyến nghị thực hiện kiểm tra bằng EUS để đánh giá và chẩn đoán nguyên nhân gây đau bụng dai dẳng hoặc sút cân bất thường. Phương pháp này cũng có thể được sử dụng để xác định giai đoạn ung thư, kiểm tra sỏi mật hoặc u gan và nghiên cứu các tình trạng tăng sinh bất thường khác trong ống mật.
Các bác sĩ cũng sử dụng EUS để đánh giá các bệnh gây ảnh hưởng đến tụy, bao gồm viêm tụy mạn tính, và để phát hiện nguyên nhân dẫn đến đại tiện không tự chủ (mất khả năng kiểm soát việc đại tiện).
EUS còn cho phép nghiên cứu các u bướu hoặc tổn thương đã được chẩn đoán từ trước. Bác sĩ có thể sử dụng kỹ thuật nội soi để thu thập mẫu mô nhằm kiểm tra các u bướu và tổn thương này, qua đó đánh giá được nguồn gốc của chúng và lựa chọn phương pháp điều trị tốt nhất. Bạn có thể tham khảo bảng giá dịch vụ siêu âm theo link đính kèm.
III. CHUẨN BỊ Gì KHI SIÊU ÂM NỘI SOI
Người thực hiện
- Bác sỹ chuyên khoa.
- Kỹ thuật viên phụ
- Bác sỹ, kỹ thuật viên gây mê
- Điều dưỡng.
Phương tiện
- Máy siêu âm nội soi
- Đầu dò nội soi 360 độ và đầu dò cửa sổ bên.
Vật tư tiêu hao
- Bơm tiêm 10; 20ml
- Kim tiêm 18-20G
- Nước cất hoặc nước muối sinh lý
- Găng tay, mũ, khẩu trang phẫu thuật
- Bộ khay quả đậu, kẹp phẫu thuật.
- Bông, gạc phẫu thuật.
- Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang.
- Thuốc gây mê- giãn cơ.
- Ống thông, dân dẫy, ống dẫn lưu, ống nong: trong trường hợp có siêu âm can thiệp.
Người bệnh
- Sau khi xác nhận đặt lịch siêu âm nội soi, người bệnh được giải thích về thủ thuật để phối hợp với thầy thuốc.
- Nhịn ăn trước khi làm thủ thuật 6 giờ.
Phiếu xét nghiệm
- Có các xét nghiệm cần thiết như máu chảy máu đông, tỷ lệ prothrombin, chức năng gan thận.
- Có kết quả thăm khám hình ảnh như : Siêu âm, Cắt lớp vi tính ho c cộng hưởng từ.
- Nên làm nội soi trước để định vị tổn thương.
IV. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Khi người bệnh đến với dịch vụ siêu âm nội soi tại phòng khám đa khoa Hoàng Mỹ SG đều được gây mê toàn thân, thường gây mê tĩnh mạch.
1.Đối với siêu âm chẩn đoán
- Đưa đầu dò của máy siêu âm nội soi vào vùng nghi ngờ tổn thương : Thực quản (trung thất), dạ dày, tá tràng.
- Kết hợp với các kỹ thuật của nội soi để bộc lộ các tổn thương bằng các mặt cắt của siêu âm.
- Siêu âm nội soi hệ tiêu hóa kết hợp với các thủ thuật bơm dịch hoặc hút xẹp ống tiêu hóa để bộc lộ các tổn thương.
2.Đối với siêu âm can thiệp
- Sau khi xác định được tổn thương.
- Tìm mặt cắt, đường vào thuận lợi nhất tránh các biến chứng chọc vào các mạch máu lớn.
- Tiến hành chọc bằng kim qua siêu âm nội soi.
- Lấy bệnh phẩm làm giải phẫu bênh: hút bằng bơm tiêm dưới áp lực chân không để lấy tổ chức.
- Đặt dẫn lưu: luồn dây dẫn qua kim vào tổn thương.
- Dùng bộ nong để nong đường vào.
- Đặt dẫn lưu trên dây dẫn.
V.TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
- Biến chứng gây mê: cần phải có bác sỹ gây mê bên cạnh để đề phòng và xử trí các tai biến.
- Liên quan đến thủ thuật: thủng tạng rỗng hoặc chảy máu trong ổ bụng: hội
Kết luận, siêu âm nội soi là một bước tiến vượt bậc trong chuyên ngành nội soi tiêu hóa hiện nay. Kỹ thuật hiện đại này đang bổ sung những hạn chế của các phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng khác, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị bệnh chính xác và kịp thời hơn.
NGUỒN TÀI LIỆU BỘ Y TẾ