Mục đích của các ký hiệu T, N và M và thang phân loại giai đoạn ung thư là để đánh giá mức độ ung thư, xác định tiên lượng và cách điều trị cho bệnh nhân, bác sĩ Ali Mahdavi tại Bệnh viện Mary ở Milwaukee, Wisconsin cho biết.
Nói cách khác, nó cung cấp cho bác sĩ thông tin dự đoán về quá trình bệnh tiến triển theo thời gian, những triệu chứng, tỷ lệ sống sót và một số biến chứng tiềm ẩn. Thang đánh giá cũng quyết định các lựa chọn điều trị.
Ví dụ, nếu ung thư giai đoạn sớm và tế bào chỉ nằm trong một khu vực cụ thể, nó có thể dễ dàng được loại bỏ bằng phẫu thuật hoặc điều trị bằng xạ trị. trong khi đó, ung thư giai đoạn muộn đã lan sang các khu vực khác của cơ thể thường chỉ được chỉ định hóa trị.
Dưới đây là những kiến thức bạn nên trang bị về các giai đoạn khác nhau của ung thư:
Ý nghĩa của các giai đoạn trong bệnh ung thư
1. Hệ thống đánh giá giai đoạn ung thư phổ biến nhất: TNM
Hệ thống phân loại ung thư được sử dụng rộng rãi và phổ biến nhất hiện nay được gọi là TNM. Trong đó, T viết tắt cho Tumor – khối u nguyên phát. N là Node – Hạch bạch huyết và M là Metastase – Di căn. Mỗi chữ cái được gán với một số để giúp đánh giá các giai đoạn tổng thể của bệnh ung thư.
T - Khối u
Phân loại khối u trong thang TNM cung cấp các thông tin như kích thước u, nó đã phát triển đến mức nào trong cơ quan mà nó khởi phát, và liệu nó có lan sang các mô khác hay không. Các ký hiệu bao gồm:
Tx có nghĩa là chưa thể đánh giá được u nguyên phát
T0 có nghĩa là chưa có dấu hiệu u nguyên phát.
Tis có nghĩa là ung thư chỉ phát triển ở lớp mô ngoài cùng hay còn gọi là ung thư nội biểu mô (điều này thường tương đương với giai đoạn 0).
T1-T4 mô tả kích thước của khối u và mức độ mà nó đã lan đến các mô lân cận. Con số sau T càng cao, khối u càng lớn.
N - Hạch bạch huyết
Phân loại N mô tả liệu ung thư có lan đến các hạch bạch huyết hay không, trong đó:
Nx có nghĩa là chưa thể đánh giá các hạch bạch huyết lân cận.
N0 có nghĩa là các hạch bạch huyết gần khối u không chứa ung thư, hay chưa bị xâm lấn.
N1-N3 mô tả kích thước, vị trí hoặc số lượng các hạch bạch huyết lân cận bị ảnh hưởng bởi ung thư.
M - Di căn
Đánh giá di căn cho biết ung thư đã lan sang các phần khác của cơ thể hay chưa.
Mx có nghĩa là chưa thể đánh giá được di căn.
M0 có nghĩa là ung thư không lan rộng.
M1 có nghĩa là ung thư đã lan đến các cơ quan hoặc mô xa.
TNM là hệ thống đánh giá ung thư phổ biến nhất mà bạn có thể đọc được trong bệnh án
2. Giai đoạn ung thư từ 0 đến IV
Khi T, N và M được xác định, bác sĩ sẽ tiếp tục phân loại ung thư theo giai đoạn từ 0 đến 4. Tùy từng loại ung thư khác nhau mà mức độ của bệnh được xếp vào thang đo này sẽ khác nhau. Đôi khi, các giai đoạn còn được gọi là A, B, C, D thay cho chữ số La Mã. Nhưng nhìn chung, đây là ý nghĩa của mỗi gian đoạn ung thư trong thang phân loại 5 cấp này:
Giai đoạn 0
Các bác sĩ và chuyên gia ung thư vẫn còn đang tranh luận, liệu có hay không giai đoạn 0, là giai đoạn đầu tiên và sớm nhất của ung thư, có thể gọi là giai đoạn tiền ung thư. (Và không phải tất cả các bệnh ung thư đều có giai đoạn 0.)
"Nếu chúng ta nghĩ về tiền ung thư dưới dạng một phổ, ở một đầu, nơi các tế bào hơi bất thường mới hình thành cho đến đầu kia, các tế bào tiền ung thư đã trở nên rất bất thường, giai đoạn 0 là giai đoạn tiền ung thư nghiêm trọng nhất, nó nằm ở cuối phổ đó", bác sĩ Hou đến từ Trung tâm Y tế Đại học Columbia Irving cho biết.
Đối với hầu hết các bệnh ung thư, giai đoạn 0 được gọi là ung thư biểu mô tại chỗ (CIS). "Giai đoạn 0 thường có nghĩa là những tế bào ung thư chưa thấm qua lớp lót hoặc lớp tường ban đầu", David N. Oubre, một bác sĩ ung thư và là người sáng lập Trung tâm Ung thư Pontchartrain cho biết.
"Ví dụ, nếu đó là ung thư vú, bạn có thể nhận được một chẩn đoán gọi là DCIS: ung thư biểu mô ống tại chỗ. Trong tình huống này, ung thư chưa lây lan từ ống dẫn sữa vào mô vú".
Nhưng giai đoạn tại chỗ vẫn nguy hiểm. "Theo thời gian, cuối cùng ung thư tại chỗ sẽ trở thành xâm lấn. Vì vậy, không thể nói giai đoạn 0 không phải là ung thư. Nó chỉ chưa phát triển xong mà thôi", bác sĩ Oubre giải thích.
Giai đoạn I và II
Trong các giai đoạn này, ung thư nói chung chỉ xuất hiện ở một khu vực của cơ thể. Giai đoạn I, kích thước khối u ung thư thường nhỏ hơn, còn giai đoạn II thì chúng lớn hơn.
Giai đoạn III
Giai đoạn này thường có nghĩa là ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết.
Giai đoạn IV
Giai đoạn này thường chỉ ra ung thư đã lan rộng khắp cơ thể hoặc đã di căn.
Mô tả 4 giai đoạn của ung thư đại tràng
3. Những câu hỏi phổ biến về các giai đoạn của ung thư
TNM có trùng với giai đoạn ung thư không?
Điều quan trọng cần lưu ý, đó là các phân loại TNM không phải bao giờ cũng trùng với phân loại giai đoạn ung thư kể trên.
"Bạn có thể bị ung thư đại tràng T3, N0, M0, và đó sẽ là giai đoạn II. Nhưng một T3, N0, M0 của ung thư loại khác có thể được xếp vào giai đoạn I", bác sĩ Oubre nói.
Có những yếu tố khác ảnh hưởng đến giai đoạn ung thư. Ví dụ, mức độ ung thư của bạn có thể được tính bằng mức độ bất thường của các tế bào ung thư. Tế bào ung thư giai đoạn đầu trông giống như tế bào mô bình thường và phát triển chậm. Trong khi đó, tế bào ung thư giai đoạn muộn phát triển nhanh chóng.
Loại tế bào cũng giúp xác định giai đoạn ung thư, vì việc điều trị của bệnh nhân sẽ phụ thuộc vào loại tế bào ung thư nào mà họ có.
Giai đoạn ung thư có tỷ lệ với thời gian mắc bệnh không?
Thật thú vị, giai đoạn ung thư không nhất thiết thay đổi theo thời gian, ngay cả khi nó đã di căn. Ung thư giữ nguyên giai đoạn, tại thời điểm nó được chẩn đoán.
Ví dụ, nếu một người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú giai đoạn II, được điều trị đến thuyên giảm, nhưng sau đó ung thư trở lại và lan đến xương, nó sẽ không được gọi là ung thư vú giai đoạn IV. Các bác sĩ sẽ vẫn gọi đó là ung thư vú giai đoạn II, và thêm vào "với bệnh tái phát trong xương".
Ung thư giai đoạn III của một người có giống như ung thư giai đoạn III ở người khác không?
Tất cả các loại ung thư ở các giai đoạn khác nhau đều có các lựa chọn tiên lượng và điều trị khác nhau. Vì vậy, một người mắc ung thư giai đoạn III không nhất thiết phải có cùng một điều trị hoặc tiên lượng với một người mắc ung thư khác ở cùng giai đoạn.
Bởi vậy, bạn không thể so sánh tình trạng hoặc tiên lượng ung thư giữa các bệnh nhân khác nhau. Một người bạn của bạn có thể đã tử vong khi ung thư bước vào giai đoạn III, nhưng những người khác không nhất thiết có nguy cơ tương tự.
Đó là lý do tại sao dù đã biết các thang phân loại ung thư kể trên, nếu muốn tìm hiểu kỹ hơn về tình hình của người bệnh thì bạn phải thảo luận với bác sĩ. Nó sẽ đảm bảo rằng bạn hiểu hết ý nghĩa về những chẩn đoán và tiên lượng được đưa ra.