Khi nhức đầu kéo dài không rõ nguyên nhân, nuốt vướng, ù tai, khạc ra máu, hạch vùng cổ..., nên khám tầm soát ung thư.
Bác sĩ Lâm Đức Hoàng, Bệnh viện Ung bướu TP HCM cho biết ung thư vùng tai mũi họng là một trong 5 vị trí ung thư thường gặp nhất, đặc biệt ở nam giới. Mười năm qua Việt Nam có trên 80% trường hợp phát hiện bệnh ở giai đoạn trễ. Điều trị bệnh giai đoạn này rất khó khăn và hiệu quả không cao.
Bệnh nhân thường đến chuyên khoa ung bướu khám sau khi đã khám ban đầu tại các chuyên khoa liên quan như Tai Mũi Họng, Mắt, Răng Hàm Mặt, Ngoại khoa...
Các phương tiện chẩn đoán và điều trị ung thư hiện ngày càng phát triển, tỷ lệ bệnh nhân phát hiện sớm ngày càng cao, kết quả điều trị khả quan.
Bác sĩ Hoàng khuyến cáo một số dấu hiệu sớm:
- Nhức đầu kéo dài không rõ nguyên nhân.
- Ù tai, nghe lùng bùng trong tai hoặc nghe kém.
- Nghẹt mũi một bên hoặc hai bên, nghẹt hoàn toàn hay không hoàn toàn.
- Chảy máu mũi đỏ tươi hoặc nhày mũi lẫn máu lờ lờ như máu cá.
- Khạc ra máu hoặc ra đàm dính ít máu.
- Nuốt vướng hoặc nuốt đau như bị mắc xương.
- Nuốt đau lan lên tai.
- Khàn tiếng kéo dài, tăng dần.
- Phát hiện khối hạch vùng cổ khoảng vài phân, không đau, tăng dần.
Dấu hiệu báo động bệnh ở giai đoạn trễ
- Nhìn đôi (nhìn một thành hai), sụp mi, chảy nước mắt sống.
- Đau hoặc tê bì vùng mặt.
- Há miệng hạn chế hoặc khít hàm tăng dần.
- Giảm cử động của lưỡi (thè lưỡi, đưa lưỡi sang trái hoặc sang phải).
- Nuốt khó, nuốt nghẹn tăng dần với thức ăn đặc.
- Khó thở tăng dần.
Ảnh minh họa
Phương pháp phát hiện ung thư vùng tai mũi họng
Khám lâm sàng vùng tai mũi họng và hạch vùng cổ
Ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ bệnh giai đoạn sớm, bệnh nhân cần đến các chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc chuyên khoa Ung bướu để khám lâm sàng. Bác sĩ chuyên khoa sẽ khám và khoanh vùng tổn thương nghi ngờ ung thư, từ đó chỉ định xét nghiệm phù hợp với từng vị trí tổn thương.
Không nên để đến khi có các dấu hiệu muộn mới đi khám và tầm soát vì kết quả điều trị sau 5 năm sẽ giảm đi hơn một nửa so với giai đoạn sớm.
Nội soi tai mũi họng
Trước đây bác sĩ sử dụng phương pháp soi tai mũi họng bằng gương soi gián tiếp với đèn Clar nên rất khó phát hiện các tổn thương nhỏ, thậm chí có thể bỏ sót bướu.
Ngày nay nhờ sự phát triển của sợi quang học đồng thời sử dụng nhiều loại nguồn sáng khác nhau, các bác sĩ có thể nhìn thấy được hình ảnh tổn thương rất rõ ràng. Qua hệ thống soi này, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết bướu để có kết quả mô học chính xác.
Người có nguy cơ mắc bệnh ung thư vùng tai mũi họng như hút thuốc lá, uống rượu hoặc gia đình có người bị ung thư vòm hầu, nên tầm soát bằng cách nội soi tai mũi họng định kỳ mỗi 6-12 tháng.
Siêu âm vùng cổ
Siêu âm vùng cổ rất an toàn và chính xác, có thể thấy được hạch vùng cổ nghi ngờ di căn hoặc tổn thương tại chỗ.
Chụp cắt lớp điện toán CT scan hoặc cộng hưởng từ (MRI)
Chụp cắt lớp điện toán và cộng hưởng từ ít khi được bác sĩ chỉ định ngay từ đầu vì có giá thành khá cao. Trường hợp sau khi khám lâm sàng và nội soi mà vẫn còn nghi ngờ có tổn thương dưới niêm thì CT và MRI có vai trò phát hiện bướu rất tốt.
Xét nghiệm tìm virus hoặc kháng thể kháng virus
Ung thư vòm hầu có liên quan rất mật thiết với virus EBV, có thể làm xét nghiệm kháng thể IgM-EBV, IgG-EBV hoặc xét nghiệm sinh học phân tử tìm DNA-EBV trong huyết tương hoặc trong mẫu mô sinh thiết.
Các vị trí ung thư khác như khẩu hầu, hạ hầu, thanh quản có liên quan đến virus HPV, do đó có thể làm xét nghiệm sinh học phân tử mẫu mô sinh thiết của bướu hoặc hạch cổ để chẩn đoán xác định.