BỆNH HÔ HẤP NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ

BỆNH HÔ HẤP NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ

I. Khám chuyên khoa hô hấp khi nào?

Hô hấp là cơ quan tiếp xúc trực tiếp với môi trường nên những thay đổi khí hậu, môi trường, hóa chất, dịch bệnh đều ít nhiều ảnh hưởng đến cơ quan hô hấp.

Những biểu hiện ảnh hưởng đến hô hấp như hắt hơi, sổ mũi, ho, rát họng, tức ngực, khó thở, ho đàm khò khè... cần được khám chuyên khoa hô hấp để điều trị đưa cơ quan hô hấp về trạng thái bình thường.

II. Nguyên nhân gây ra bệnh hô hấp:

Do ảnh hưởng của môi trường ô nhiễm như hóa chất, khí thải các khu công nghiệp, khí thải từ các phương tiện giao thông tăng cao, sự nóng lên của trái đất và nạn chặt phá rừng không ngừng gia tăng, tình trạng ô nhiễm môi trường làm tăng tỷ lệ bệnh hô hấp. Đặc biệt, người Việt Nam với thói quen hút thuốc lào, hút thuốc lá, sử dụng than sưởi ấm, nấu ăn bằng than củi góp phần gia tăng bệnh hô hấp.

Nguyên nhân gây bệnh hô hấp thường gặp:

• Vi rút chiếm 50-90%
• Do vi khuẩn
• Do nấm
• Do trực khuẩn lao

Đa số tác nhân gây viêm hô hấp xâm nhập bằng mũi – họng, gây viêm hô hấp trên như viêm mũi họng, viêm hầu họng, viêm thanh quản, viêm xoang từ ngày 01 đến ngày 05. Sau đó, chúng xâm nhập hô hấp dưới gây viêm phế quản cấp, viêm tiểu phế quản, viêm phổi.

III. Dấu hiệu của bệnh hô hấp:

Bệnh hô hấp được chia thành 2 loại:

1. Nhóm bệnh hô hấp trên:

• Triệu chứng rầm rộ từ ngày 01-05.
• Cần phát hiện điều trị sớm để hạn chế lây lan hô hấp dưới.
• Thường ít để lại di chứng.

2. Nhóm bệnh hô hấp dưới:

• Thường gặp nhiều nhất.
• Điều trị lâu dài, tốn kém.
• Ảnh hưởng nhiều đến chức năng hô hấp.
• Đặc biệt ở người hút thuốc lá.

Nhiều khách hàng mua thuốc uống 1-5 ngày khi không khỏi mới đi khám, một số đi khám vì triệu chứng nặng hơn. Khi đến muộn và đã dùng nhiều loại thuốc thì việc điều trị thường kéo dài hơn.

Dấu hiệu bệnh hô hấp trên:

• Hắt hơi, sổ mũi, nhức đầu.
• Đau họng, rát họng, nuốt đau.
• Sốt, nhức đầu, đau cơ.
• Nghẹt mũi, sổ mũi, mũi vàng xanh.
• Ngứa cổ, ho, vướng đàm.

Dấu hiệu bệnh hô hấp dưới:

• Ho và sốt > 38 độ xuất hiện 1-2 ngày.
• Ho và ngứa cổ dùng thuốc không giảm.
• Ho kéo dài, ho khan, ho ra máu.
• Ho và khàn giọng kéo dài > 7 ngày dùng thuốc không khỏi.
• Ho ra máu, ngứa cổ.
• Ho đờm xanh, ho đờm vàng, ho đờm nhầy máu.
• Khó thở khi hít thở, khó thở từng cơn hay liên tục.
• Thở hụt hơi, khi nghe mùi dị ứng thì khó thở.
• Thở ngáy, thở rít, thở khò khè.
• Đau ngực, đau khi hít thở, đau 2 mạn sườn.

Tùy theo mức độ khác nhau, bệnh có thể diễn tiến cấp tính hay mạn tính, diễn tiến nặng hay nhẹ. Tuy nhiên, khi thấy một trong các dấu hiệu trên không tự khỏi, nên khám chuyên khoa hô hấp.

IV. Chẩn đoán bệnh hô hấp:

Đa số các trường hợp đến khám thường đã dùng nhiều loại thuốc trong đó có kháng sinh nên thường triệu chứng không điển hình, việc chẩn đoán dựa vào các yếu tố sau:

1. Bệnh sử: quá trình ho, dùng thuốc, loại thuốc, thường dùng ức chế ho, hạ sốt, một số kháng sinh.
2. Triệu chứng lâm sàng: triệu chứng nổi bật nhất: ho, ho đàm, ngứa cổ, vướng đàm, tức ngực, khó thở. Khám hầu họng nhiều đàm, họng đỏ sung huyết, amydal to, mũi nhầy, nghẹt...
3. Chụp X quang phổi: tổn thương phế quản, tổn thương nhu mô hoặc tràn dịch màng phổi.
4. Xét nghiệm máu: Bạch cầu thường tăng cao, một số không tăng; CRP thường tăng.

V. Bệnh hô hấp thường gặp:

• Viêm hô hấp trên: Viêm họng cấp, viêm mũi họng cấp, viêm mũi, viêm xoang, viêm thanh quản.
• Viêm hô hấp dưới: Viêm phế quản cấp, Viêm tiểu phế quản, Viêm tiểu phế quản, Viêm phế quản mạn tính (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)), Viêm phổi...
• Một số biến chứng do bệnh hô hấp gây ra: Dãn phế quản, Tràn dịch màng phổi, Tràn khí màng phổi.

Trường hợp 01: VIÊM PHỔI SAU HO KÉO DÀI 2 TUẦN

• Anh C 1985 Gò Vấp – Nhân viên văn phòng.
• 03 tuần có bị cảm sốt ho sổ mũi có mua thuốc uống 5 ngày nhưng không giảm.
• 02 tuần nay ho nhiều hơn khám Bệnh viện uống thuốc 2 tuần nhưng không giảm ho.
• Hút thuốc lá.
• Kết quả khám: Viêm phổi đang điều trị theo liệu trình.

Trường hợp 02: SỐT HO ĐAU HỌNG CÓ NGUY CƠ VIÊM PHỔI?

• Vào mua cúm, rất nhiều anh chị thường xuất hiện mệt mỏi đau cơ hắt hơi sổ mũi >> sốt đau họng >> ngứa cổ, ho, khàn giọng.
• Thường theo thói quen uống hạ sốt hoặc uống thuốc cảm liều sẽ giảm sốt sau 2-3 ngày nhưng các triệu chứng ngứa cổ ho đàm khàn giọng tăng lên.
• Kết quả khám Viêm phổi hoặc Viêm phế quản cấp, điều trị 7-14 ngày mới phục hồi.
• Cũng nhiều trường hợp khám bệnh ngay từ đầu được xét nghiệm, chụp X-quang được điều trị 5-7 ngày phục hồi rất nhanh không để lại biến chứng.

Tùy theo mức độ khác nhau, bệnh có thể diễn tiến cấp tính hay mạn tính, diễn tiến nặng hay nhẹ. Tuy nhiên, khi thấy một trong các dấu hiệu trên không tự khỏi, nên khám chuyên khoa hô hấp.

VI. Cách điều trị bệnh hô hấp:

Bệnh hô hấp chủ yếu điều trị nội khoa nhưng phải kết hợp nhiều biện pháp hỗ trợ thì hiệu quả tốt hơn, rút ngắn thời gian điều trị, tiết kiệm chi phí, hạn chế biến chứng.

1. Dùng thuốc: kháng sinh, long đàm, giảm xuất tiết dịch, hạ sốt nếu có.
2. Xông mũi họng, xông khí dung
3. Hút mũi, hút đàm nếu nghẹt, nhiều dịch nhầy
4. Nâng thể trạng: uống nhiều nước, vitamine C, tập hít thở
5. Giảm tác nhân quạt gió, bụi, lạnh, nước có ga, nước đá

Tất cả các liệu pháp trên theo chỉ định bác sĩ, theo liệu trình. Tùy theo các triệu chứng bệnh, thời gian mắc bệnh mà thực hiện các kỹ thuật điều trị trên từ 5-7 ngày hoặc 7-14 ngày.

VII. Phòng ngừa bệnh hô hấp:

Phòng bệnh hơn chữa bệnh, nhiều biện pháp phòng ngừa hiệu quả sẽ đẩy lùi mầm bệnh, ngăn chặn lây lan, rút ngắn thời gian điều trị, tiết kiệm chi phí, hạn chế biến chứng.

1. Nâng đề kháng cơ thể: tập thể dục, uống đủ nước, hít thở, ăn nhiều rau có nhiều vitamin C.
2. Môi trường sống thoáng sạch không ô nhiễm, không ẩm, không bụi.
3. Không hút thuốc lá.
4. Tránh tiếp xúc nguồn bệnh.
5. Tiêm phòng vắc xin.
6. Khám tổng quát kiểm tra sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng.
7. Điều trị bệnh lý nền.
8. Khám và điều trị sớm theo liệu trình bác sĩ khi nghi ngờ có triệu chứng hô hấp.

VIII. Bảng giá tham khảo: